KORONAVİRÜS MUTASYONA UĞRADI!

Zeynep Poyraz
4 Şub 2021
3 dakikada okunur

İngiltere’deki Mutasyon

Ekim ayında İngiltere’de ortaya çıkan ve “VUI-202012/01” adı verilen koronavirüs mutasyonu hızla ülkedeki diğer koronavirüs türlerinin yerini aldı. Birçok ülke Birleşik Krallık’tan seyahatleri yasakladı. İngiltere’de de sokağa çıkma kısıtlamaları uygulandı. Türkiye’de 1 Ocak’ta Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın İngiltere’den dönen 15 kişide mutasyonlu virüs görüldüğünü açıklamasıyla İngiltere’den girişler tamamen durduruldu. Bakan Koca yazılı açıklamasında, İngiltere kaynaklı varyantla ilgili olarak tedbirlerin alınıp bu ülkeden yurda girişlerin geçici süreyle tamamen durdurulduğunu açıkladı.

“İngiltere'den son dönemde yurda giriş yapan ve PCR test sonucu pozitif çıkan kişilerden geriye dönük taramalar neticesinde 15 kişide yeni mutasyon ile uyumlu virüs türü tespit edilmiştir. Bu kişiler tarama başladığından beri izolasyon altındadır. İzolasyonları devam eden kişilerin temas çevreleri de karantinaya alınmış, yaygın temas taraması yapılmış ve kontrol altına alınmıştır. Yurt çapında yapılan düzenli taramalarda mutasyonlu virüs İngiltere'den giriş yapan kişiler dışında tespit edilmemiştir. İngiltere'den yurda girişler geçici olarak tamamen durdurulmuştur. Gelişmelerden vatandaşımızı bilgilendirmeye devam edeceğiz.”

ifadelerini kullandı.

Bu alışılmadık derecede yüksek oranda mutasyona uğrayan varyantın nasıl ortaya çıktığıyla ilgili net bir bilgi henüz yok. En olası açıklama varyantın bağışıklık sistemi zayıflamış ve virüsü yenemeyen bir hastada çıkmış olmasıdır. King's College London'dan Virolog Profesör Stuart Neil şimdiye kadar toplanan verilerin değişime uğrayan virüsün daha bulaşıcı olduğu tespitiyle tutarlılık gösterdiğini ifade etti. Neil, bilim insanlarını en çok kaygılandıran konulardan birinin, virüsün anjiyotensin dönüştürücü enzim 2 -başak protein- ile etkileşime geçerek akciğerlerdeki, boğazdaki ve genizdeki hücrelere sızmasını sağlayan bölgedeki değişimler olduğunu belirtiyor. Neil, “başak protein”de yaşanan mutasyonun, virüsün büyümesi için avantaj sağladığını söylüyor.

Güney Afrika’daki Mutasyon

Ocak ayının başlarında virüs tekrar Güney Afrika’da mutasyona uğradı. Yeni virüs varyantına 501.V2 adı verildi. Bilim insanlarının Birleşik Krallık’ta inceledikleri varyanttan farklı bir mutasyon türü olan “E484K” mutasyonunu taşıdığını açıkladılar. Birleşik Krallık’taki gibi Güney Afrika’daki varyant da daha bulaşıcı. Dolayısıyla daha büyük risk teşkil ediyor. Reading Üniversitesi'nde hücre mikrobiyolojisi uzmanı olan Dr. Simon Clarke, "Güney Afrika varyantında, virüsün bazı başak proteinlerinde değişiklikler de dahil olmak üzere bazı ek mutasyonlar var." dedi. E484K varyantı henüz Türkiye’de görünmedi fakat Avusturya, Norveç, Japonya ve Birleşik Krallık’ta vakalar görüldü ve daha sıkı önlemler uygulanmaya başlandı.

Prof. Dr. Uğur Şahin ve Dr. Özlem Türeci'nin yönettiği BioNTech şirketi ile Amerikan ilaç devi Pfizer'in ürettiği koronavirüs aşısının %90 etkili olduğunun açıklanmasıyla medyada büyük bir heyecan uyandırdı. Hemen her yıl olunan grip aşısının etkinliğinin %40-50 olduğunu göz önüne alırsak bu gerçekten olağanüstü bir haber. Ancak bilim insanları İngiltere ve Güney Afrika varyantları çok ağır mutasyona uğradığı için aşıların bu varyantlarda etkisiz olacağı veya etkisinin düşük olacağını düşünüyorlar.

ABD’li ilaç üreticisi Pfizer ve Teksas Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından yapılan bir laboratuvar çalışmasına göre Pfizer/BioNTech aşısı İngiltere’de ve Güney Afrika’da ortaya çıkan koronavirüs mutasyonlarına karşı etkili oldu. Pfizer'da viral aşı bilimcisi Phil Dormitzer, sonuçların cesaret verici olduğunu belirtti.

"Şimdiye kadar 16 farklı mutasyonu test ettik ve hiçbirinin gerçekten önemli bir etkisi olmadı. Bu iyi haber.” ifadelerini kullandı. “Fakat bu aşının geri kalan 17. mutasyonda da etkili olacağı anlamına gelmez."

diyen Dormitzer, aşının mutasyonlara olan etkisini görmek için çalışmaya devam ettiklerini söyledi.

İngiltere varyantı aşının denendiği en kritik mutasyonlardan biriydi. Virüsün başak proteinindeki mutasyonlar, bu varyantın yaklaşık %70 daha bulaşıcı olmasına neden oldu. Çalışmayı gerçekleştiren bilim insanları, aşının başak proteininin mutasyonu ile koronavirüsü nötralize etmede etkili olduğunu belirtti. Bilim insanları, piyasaya sürülen aşıların özellikle Güney Afrika'da ortaya çıkan yeni mutasyona karşı koruma sağlayamayacağına dair endişelerini de dile getirmişlerdi. İngiltere’de yer alan Reading Üniversitesi'nde hücresel mikrobiyoloji alanında doçent olan Simon Clarke, her iki mutasyonun ortak bazı yeni özelliklere sahip olmasına rağmen, Güney Afrika'da ortaya çıkan varyantın, başak proteininde daha kapsamlı değişiklikler içeren "bir dizi ek mutasyon”un bulunduğunu söyledi. Fakat Phil Dormitzer, aşının Güney Afrika varyantına karşı da etkili olduğunu ifade etti. Diğer taraftan, bilim insanları daha önce RNA teknolojisini kullanan Pfizer/BioNTech ve Moderna aşılarının bir virüsün yeni mutasyonlarını hedeflemek için hızlı bir şekilde ayarlanabileceğini belirtmişlerdi. Koronavirüs aşısını bulan Türk bilim insanı Uğur Şahin, gerektiği takdirde altı hafta içerisinde yeni mutasyona karşı aşı geliştirebileceklerini açıklamıştı.